Czy nieprawidłowy załadunek towaru może być podstawą anulacji zlecenia przez przewoźnika?

Pytanie klienta

Jako firma transportowa przyjęliśmy zlecenie wykonania przewozu na trasie Niemcy –Włochy. Na załadunku doszło jednak do sytuacji, w której pracownicy klienta załadowali towar w taki sposób, iż wystawał poza naczepę a dodatkowo było prawdopodobieństwo, iż towar podczas transportu ulegnie uszkodzeniu. Mimo uwag kierowanych do pracowników na miejscu załadunku towar nie został załadowany poprawnie. W związku z wskazaną sytuacją zdecydowaliśmy się anulować zlecenie transportowe.

Pytania: Czy klient ma prawo nas obciążyć? Czy w hipotetycznej sytuacji podjęcia się wykonania zlecenia oraz powstania szkody moglibyśmy uniknąć odpowiedzialności?

Odpowiedź

W przedmiotowej sytuacji mamy do czynienia z transportem międzynarodowym podlegającym Konwencji CMR, która nie reguluje kwestii anulacji. Kwestie te zazwyczaj unormowane są poprzez sformułowanie odpowiednich zapisów zlecenia transportowego, które mogą nakładać wysokie kary umowne w przypadku niewywiązania się z jego warunków. Przepisy Konwencji jednak dość szczegółowo odnoszą się do sytuacji i odpowiedzialności przewoźnika a także regulują przesłanki pozwalające uwolnić się od odpowiedzialności za szkodę.

Jedną z przyczyn zwalniających przewoźnika jest uszkodzenie towaru powstałe na skutek szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego między innymi z manipulowania, ładowania, rozmieszczenia lub wyładowania towaru przez nadawcę lub odbiorcę albo przez osoby działające na ich rachunek. Omawiana przyczyna zwalniająca mająca swoje odzwierciedlenie w treści art. 17 ustęp 4 lit. c Konwencji może dotyczyć zarówno szkód powstałych w czasie wykonywania czynności ładunkowych jak i szkód powstałych już w czasie przewozu, wskutek ich wadliwego wykonania.

Istotnym jest, iż przepisy Konwencji nie nakładają na przewoźnika obowiązku sprawdzenia poprawności załadunku i rozmieszczenia towaru. Istnieje znacząca różnica poglądów co do istnienia takiego obowiązku i jego zakresu – od liberalnych do nakazujących przewoźnikowi zwrócić uwagę na nieprawidłowości w sytuacji, gdy są widoczne na pierwszy rzut oka, do restrykcyjnych nakazujących podjęcie do ów czynności z zachowaniem określonego stopnia staranności.

Rozstrzygnięcie omawianego problemu wymaga uwzględnienia wielu okoliczności. Chodzi tutaj przede wszystkim o rodzaj towaru oraz profesjonalny charakter nadawcy. W każdej jednak sytuacji przewoźnik powinien ocenić według swojej wiedzy i doświadczenia sposób wykonania czynności ładunkowych a przede wszystkim ujawnić swoje zastrzeżenia i wątpliwości.

Sprawdź także nasz artykuł pt. “Co grozi przewoźnikowi za anulowanie zlecenia?“

W przypadku oczywistej nieprawidłowości przewoźnik powinien zwrócić na to uwagę nadawcy i zażądać ich usunięcia, co też zostało uczynione w sytuacji przedstawionej w pytaniu. Jeżeli żądanie to spotka się z odmową w razie podjęcia się wykonania zlecenia należałoby wpisać odpowiednie zastrzeżenia do listu przewozowego – bądź odmówić przewozu – dotyczy to jednak sytuacji gdy powstanie szkody jest wysoce prawdopodobne. Tak też wyrok francuskiego Cour de Cassation z dnia 5 maja 2004r., ETL 2005, s.135-138, w którym sąd podkreślił również konieczność udowodnienia widocznych wad załadunku lub rozmieszczenia na środku transportowym.

Podsumowując w sytuacji przedstawionej w pytaniu mamy możliwość uniknięcia odpowiedzialności za anulację zlecenia w razie udowodnienia, iż nastąpiła ona z przyczyn leżących po stronie nadawcy, przede wszystkim poprzez przedstawienie odpowiedniej dokumentacji zdjęciowej wskazującej na nieprawidłowy załadunek czy też rozmieszczenie towaru. W przypadku podjęcia się wykonania zlecenia należy pamiętać o wpisaniu odpowiednich zastrzeżeń w treść listu przewozowego. Konkretna odpowiedź jednak na przedstawione pytanie nie jest jednak możliwa gdyż istotnym elementem jej treści powinno być wskazanie rodzaju oraz ilości przewożonego towaru oraz charakter uchybień i nieprawidłowości ze strony nadawcy (osób działających na jego rachunek).

Stan prawny na 09.08.2018

PODSTAWA PRAWNA: